उपप्रधान तथा रक्षा मन्त्री इश्वर पोखरेलले सहकारीलाई उत्पादनमुलक क्षेत्रमा काम गर्न बाधक रहेका ऐन, नीति नियम सुधार गर्ने प्रतिवद्धता जनाएका छन् । मुलुकको आर्थिक विकासका लागि सहकारीमा रहेको पुँजी उत्पादनशिल क्षेत्रमा परिचालन गर्नुपर्ने र त्यसलाई सहजिकरण गर्न सरकार तयार रहेको उनको भनाइ थियो ।

“सहकारीमा संकलन भएको पुँजी मुलुकको आर्थिक विकास र समृद्धिका लागि उत्पादनमुलक क्षेत्रमा लगानी गर्नुपर्छ” नेपाल बचत तथा ऋण केन्द्रिय सहकारी संघ (नेफ्स्कून) र कृषि, भूमि व्यवस्था तथा सहकारी मन्त्रालयको संयुक्त आयोजनामा सुरु भएको ‘साकोस शिखर गोष्ठी–२०७५’ लाई सम्बोधन गर्दै उपप्रधान पोखरेलले भने, “लगानी गर्न कुनै पुराना नीति, कानून, संरचना र अभ्यासले अप्ठेरो पारेको भए भन्नुहोस्, सहयोग गर्न सरकार तयार छ ।”

कार्यक्रममा कानून, न्याय तथा संसदीय व्यवस्था मन्त्री शेरबहादुर तामाङले सहकारीहरुको पुँजी सहि तबरले सञ्चालन गर्न नसकिएको बताए । “सहकारीको पुँजी उत्पादनमुलक क्षेत्रमा लगानी गर्नु आवश्यक छ” उनले भने, “उत्पादन मूलक क्षेत्रमा लगानी गर्न रहेका कानुनी अप्ठ्याराहरु केही छन् भने कानूनी अवरोध फकाउन सरकार तयार छ ।” सहकारी उत्पादनमा केन्द्रित भएन भने सहकारी संस्थाहरु सहकारी नरहने उनको भनाइ थियो ।

कार्यक्रममा कृषि, भूमि व्यवस्था तथा सहकारी मन्त्रालयका सचिव गोपीनाथ मैनालीले सहकारी अभियान आम नागरिकको अभियान भएको र सहकारीले उदाहरणीय काम गरेर देखाउनुपर्ने बताए । उत्पादन, रोजगारी सिर्जना गर्नेतर्फ सहकारी केन्द्रित हुनुपर्ने तर्फ सहकारीलाई लाग्न उनको सुझाव थियो ।

राष्ट्रिय सहकारी महासंघ, नेपालका अध्यक्ष केशवप्रसाद बडालले सहकारीहरु उत्पादनशिल क्षेत्रमा लगानी गरी काम गर्न तयार रहेको र कानूनी अवरोधले काम गर्न नसकेको बताए । “हरेक क्षेत्रमा सहकारीले उदाहरणीय काम गर्न सक्षम छ”, उनले भने, “मुलुकको विकास र समृद्धिका लागि सहकारीलाई विविध क्षेत्रमा काम गर्ने वातावरण हुने हो भने सहकारीले नमूना काम गरेर देखाउने छ ।”

नेफ्स्कूनका अध्यक्ष डिबी बन्नेतले सहकारीमा कर समस्या देखिएको र बजेटमा करका विषय सम्बोधन नगरेको दुख व्यक्त गरे । कर समस्याको समाधान गर्न कार्य दल गठन भएको र कार्यदलमार्फत सम्बोधन हुने आशाबादी रहेको बताए ।
‘समावेशी आर्थिक विकास ः साकोस एकरुपताका लागि कानुनी संहिताको पुनर्सरचना’ भन्ने मूल नाराका साथ सुरु भएको गोष्ठी शुक्रबारसम्म चल्नेछ । गोष्ठीमा विभिन्न जिल्ला र एशियाका विभिन्न मुलुकका सहकारीका अग्रज सहित करिब ६ सय जनाको सहभागिता रहेको छ ।

बिहीबार ‘साकोस अभियानको उपलब्धि, एकरुपता प्रणाली र कार्यदिशा’, ‘साकोस संचालनमा स्तरीकरण, ब्राण्ड निर्माण र व्यवस्थापन’, ‘वित्तिय सहकारीहरुमा जोखिम सुपरिवेक्षण, आन्तरीक नियन्त्रण र नियमित अनुगमनको संयन्त्र विकास’, ‘समावेशी आर्थिक विकास, वित्तिय शिक्षा पहुँच अभिवृद्धि र अवसरहरु’ र ‘विद्यमान नयाँ सहकारी ऐन, सहकारीको प्रवद्र्धन नियमन र क्षमता विकासमा तहगत व्यवस्था’ विषयक कार्यपत्र प्रस्तुत भएका थिए ।

त्यस्तै गोष्ठीको दोस्रो दिन ‘वित्तिय सहकारीमा स्थिरीकरण कोष, सुरक्षित अभियानको परिकल्पना’, ‘प्रविधि र पहुँच, सहकारीकालागि भरपर्दो विद्युतिय वित्त’, ‘समग्र विकासमा सहकार्य र योगदान, दिगो विकास लक्ष्य प्राप्तीका लागि सहकारी’, ‘साकोस एकिकरण, अवसर र अभियानको आवश्यकता’, ‘सहकारी मार्फत उत्पादन, बजारिकरण र प्रतिस्पर्धी स्थानको अवधारणा सम्भावना र चुनौती’ र ‘सहकारीहरुमा प्रभावकारी मानवश्रोत व्यवस्थापन, सम्भावना र चुनौती’ विषयमा कार्यपत्र प्रतुती र छलफल हुनेछ । नेफ्स्कूनले हरेक तीन÷तीन वर्षमा साकोस शिखर गोष्ठी गर्दै आएको छ ।

लेखकको बारेमा

अर्थटुडे